جام جم آنلاین: در دل روستایی کم‌جمعیت که چند پیرمرد و تعداد انگشت‌شماری مغازه در آن دیده می‌شود، با صدای چشمه قناتی که در زمستان و تابستان جاری است، روحی تازه می‌گیری، چند کیلومتر که بیشتر می‌روی، اصفهان را پشت‌سر گذاشته و به یزد نزدیک می‌شوی؛ روستایی در دل کویر سوزان که تو را متحیر می‌کند.
شاید کمتر کسی به آنجا سفر کرده یا اسمش را شنیده باشد. نزدیک جنوب شرقی خور و بیابانک دژی باستانی از خشت و گل در دل کویری که از زیر خاک سر برآورده است و زمانی 2500 نفر را در خود جای می‌داده، واقع شده است.
قلعه‌ای که به قول پیرمردان این روستا تسخیرناپذیر است، در زیر تیغ آفتاب کویر دژ بیاضیه بنای خشت و گلی که به دلیل معماری خاص و خندق عمیق احاطه شده در اطرافش، سال‌ها در برابر حمله دشمنان در کنار مردمانش قدعلم کرده است.
قلعه باستانی بیاضیه دارای پنج طبقه بوده که تمام امکانات امکان برای تعداد زیادی را دارد. دور تا دور این قلعه خندقی به عمق هفت تا 13متر را در برگرفته که در آن اتاقک‌ها و راهروهای پیچ در پیچی وجود دارد.
آسیاب‌های دستی میدانگاه، چاه‌ها و کانال‌های داخلی از دیگر تجهیزات یکی از عظیم‌ترین قلعه?های خشت و گلی ایران به حساب می‌آید.
اما می‌رود که تمام این عظمت به تلی از خاک تبدیل شود. اثر باستانی و یادگار دوره ساسانی که می‌تواند با مرمت به نقطه جذب جهانگردی تبدیل شود، رو به نابودی است.
باروهای آن خراب شده و برج‌هایش نابود؛ در بزرگ چوبی قلعه، اتاق‌های تودر‌تو با کوزه‌های بزرگ و زیبا و پله‌های خشت و گلی که اگر به آن رسیدگی نشود، حتما از بین خواهد رفت.
این ارگ کویری که از گذشته‌های دور مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی بوده و جزو مراکز تحقیقاتی دانشگاهی‌ها به حساب می‌آید، از سبک معماری ساسانی است و کاربرد‌های دفاعی و مسکونی داشته است.
تمام مردم خور و بیابانک نام قلعه بیاضیه را شنیده‌اند و دلیل معروفیت آن را فتح نشدن توسط راهزنان می‌دانند تا آنجا که در دوران احمدشاه مردم این روستا به قلعه اجدادی خود پناه بردند تا از چشم راهزنان و دزدان در امان باشند و در تمام این دوران، راهزنان نتوانستند این قلعه را تسخیر کنند و باعث شد این قلعه در ذهن مردم منطقه باقی بماند. بازار زرگرها ـ‌ مسجد جامع، حسینیه قدیمی و درخت زیتون هزار ساله، همگی در کنار این قلعه بهترین جاذبه جهانگردی داخلی و خارجی به حساب می‌آید.
اما صد حیف که این همه‌جاذبه دچار فراموشی گشته و به ویرانه تبدیل شده است. همچنین به دلیل گسترش مسجد بیاضیه، خندق حفر شده ضلع جنوبی و غربی قلعه از بین رفته است، اما امید می‌رود که با فعال شدن بحث گردشگری مردمان این روستا از طرف مسوولان گردشگری حمایت شوند تا عظیم‌ترین قلعه خشت و گلی که تمدن ایران را در خود جای داده است، به یکی از مراکز مهم گردشگری تبدیل شود.
مظهر قنات در‌ کویر
تاریخ قنات در ایران به 2500 سال پیش برمی‌گردد و قدیمی‌ترین قنات ایران در گناباد واقع شده است و شگفت‌انگیزترین قنات ایران در اردستان است، اما بیشترین قنات‌ها در یزد وجود دارد که به آن مظهر تمدن حفر قنات می‌گویند.
اما بیاضیه از این تمدن به دور نبوده و مظهر آبادانی و کشاورزی این روستا در گذشته ساختار ماهرانه قنات بیاضیه بوده است.
اتصال دو رشته قنات شور و شیرین به یکدیگر از شگفتی‌های حفر این قنات بوده است و این که حجم آب خروجی از قنات حدود 20 لیتر در ثانیه است که گفته می‌شود در فصول مختلف سال، متفاوت است.
این قنات در دوران گذشته منبع تامین و حیات زندگی روستاییان این منطقه بوده است که ردپایی از نیاکانمان را می‌توان در آن دید. صدای آرام و گوشنواز آب، درخت بید کنار قلعه و تاریخ و تمدنی بی‌نظیر که شاید در هیچ جای دنیا نتوان آن را یافت، یادگاری از گذشتگان ماست که ‌ای کاش سری به این روستا و مردمانش بزنید. تمدن‌مان را ببینید، علم و اصول مهندسی را که هرگز در شهرهایمان نخواهیم یافت، شاید به جایی برسیم که نگذاریم مهد گردشگری‌مان به تلی از خاک تبدیل شود.

فرگل غفاری
منبع: جام جم
*****
مروری بر 5 مطلب اخیر بیاضهدر این وبلاگ
مرمت (قلعه بیاضه) از شاهکارهای معماری پیش از اسلام آغاز شد
خبری دیگر موجود نیست
خبری دیگر موجود نیست
خبری دیگر موجود نیست
خبری دیگر موجود نیست




برچسب ها : بیاضه